Blauwe aderen in Tilburg
Een lezing over het water en rioleringsbeleid van de gemeente Tilburg, verteld door een beleidsmedewerker van de gemeente Tilburg, Alfonso Gil Cantabrana, 013 5428346 of Alfonso.gil.cantabrana@tilburg.nl
Blauwe Aders Tilburg
De afwatering van de omgeving Tilburg is in de loop van de tijd veranderd. Enkele eeuwen geleden zorgde een stelsel van watergangen voor de afwatering. Zowel het huishoudelijk afvalwater als het regenwater werd daarop geloosd. Met de groei van de stad bleek dat systeem ontoereikend. De groeiende stedelijke omgeving zorgde voor drukkere afvoersituaties en de watergangen raakten verontreinigd. De watergangen werden steeds meer vervangen door riolering. De vloeivelden zorgden voor opvang en een zekere zuivering. De laatste decennia zijn de vloeivelden vervangen door rioolwaterzuiveringen.
De riolering betekende een flinke verbetering van de sanitaire situatie in de stad. Echter, de stad stond steeds vaker blank als het een beetje hard regende. De gemeente heeft de afgelopen decennia veel gedaan om de kans op wateroverlast te verminderen. Doordat de maatschappelijke acceptatie van water op straat gedaald is en doordat de stedelijke gebieden steeds intensiever worden ingericht, zijn er landelijke nieuwe strategieën bedacht, onder meer de regenwaterafvoer afkoppelen van de gemengde riolering. Tilburg combineert regenwaterafvoer afkoppelen, vasthouden, bergen en afvoeren. De blauwe aders spelen een centrale rol erin
De blauwe aders is een aanvullend regenwaterstelsel, dat het overtollige regenwater bij een deel van de gebieden met gemengde riolering opvangt en verzamelt tot min of meer centrale waterbergingen aan de randen van de stad, de zogenaamde waterparken. Bijvoorbeeld in Moerenburg of in Leijpark. Daar wordt het regenwater vastgehouden, geborgen en gecombineerd met een mooie landschappelijke omgeving, zodat de natuur en de bewoners er meer aan hebben dan een technische waterbak.
Dit aanvullende watersysteem betreft een schakel in de waterketen, waarbij het regenwater idealiter zoveel mogelijk vastgehouden daar waar het valt, bijvoorbeeld door het te infiltreren in de bodem, of gebruikt wordt voor bijvoorbeeld toiletspoeling. Als deze schakel volledig benut is, stroomt het regenwater over op de openbare ruimte, waarbij het water verder vastgehouden en geborgen wordt, bijvoorbeeld in verlagingen van het maaiveld van een grasveld. Door het regenwater te infiltreren en te combineren met groen zowel bij particuliere percelen als in de openbare ruimte, wordt de biodiversiteit gevorderd, de hittestress verminderd en de verdroging tegengegaan. Tegelijk wordt de (regen)waterketen ontlast.
Rioolaanleg is kostbaar. Daarom heeft de gemeente uitgerekend waar het optimum is tussen meeste impact (meest effect) versus kosten. Dat resulteerde in het vaststellen van gebieden waar de blauwe aders sinds 2010 en de komende decennia worden aangelegd. Voor de extreme neerslag betekenen de blauwe aders een effectieve aanvulling van de bestaande riolering tegen wateroverlast. Bijvoorbeeld, in de stelsels van Berkel-Enschot en Udenhout zorgen de blauwe aders, op een paar locaties na, voor bescherming tegen neerslag die zo extreem is dat het maar zelden voorkomt. Bij grote delen van Tilburg wordt water-op-straat flink teruggebracht. Echter niet overal en zeker niet in voldoende mate. Voor deze resterende probleemlocaties zal de gemeente ruimtelijke oplossingen moeten vaststellen, zoals aanvullende berging of het wegprofiel aanpassen.
