De beeldenstorm (1566) en Alva’s Raad van Beroerten
In de zomer van 1566 stegen sociale, religieuze en economische spanningen in de Nederlanden tot het kookpunt. Ballingen die om geloofsredenen de Nederlanden waren ontvlucht keerden vanaf april 1566 terug. Predikanten voelden zich zeker genoeg om in het openbaar hun anti-roomse ideeën te uiten. Eind juli 1566 vond er nabij het dorp Engelen een hagenpreek plaats waar duizenden Bosschenaren op afkwamen. De schout en het stadsbestuur waren niet bij machte hier iets tegen te doen.
Evenmin kon men iets beginnen tegen de oproeren die vanaf augustus 1566 overal de kop op staken. De Beeldenstorm verspreidde zich razendsnel door het land en het Spaans-Habsburgse bewind in Brussel wankelde op haar grondvesten. Op de dag dat de Beeldenstorm begon op 10 augustus, werd een hagenprediker ‘s-Hertogenbosch binnengebracht onder begeleiding van een gewapende escorte. Het bleek een voorbode te zijn van de vernielingen die twaalf dagen later begonnen in de Sint-Janskathedraal en daags daarna oversloegen naar de kloosters in de omgeving. Beeldenbrekers spraken spottend over heiligenbeelden die ‘…nyet bloeden konden’. Dichterbij Son en Breugel sloegen beeldenstormers toe in Eindhoven. Na een vurige preek vanaf het kansel door ‘Meester Aerdt’ sloegen de toehoorders het interieur van de parochiekerk stuk. De uit Son afkomstige inquisiteur en bisschop Franciscus Sonnius (1507-1576) was bisschop van ’s-Hertogenbosch in deze roerige tijden.
Koning Filips II stuurde de hertog van Alva om de rust te herstellen. Eenmaal aangekomen in Brussel stelde Alva een speciale rechtbank samen om de beeldenstormers op te sporen en te bestraffen: de Raad van Beroerten. Hoe verleende Sonnnius steun aan Alva? Waar was hij getuige van gedurende het jaar van de Beeldenstorm? Hoe brachten de inwoners van zestiende-eeuws Son en Breugel het ervan af in 1566? Tijdens de lezing komen deze vragen aan de orde.
Sander Wassing
Geboortedatum: 19 januari 1987
Telefoonnummer: 06-54944728
E-mail: sanderr_wassing@hotmail.com
Sander Wassing behaalde in 2013 zijn master Europese Geschiedenis (1000-1800) aan de Universiteit van Leiden. Naast zijn werk als informatiespecialist is hij zelfstandig historicus voor kerken, erfgoedinstanties, historische verenigingen en scholen, houdt hij lezingen en excursies, schrijft artikelen en doet archiefonderzoek.