Expositie melkfabrieken in bibliotheek Drunen

In samenwerking met de bibliotheken in Heusden heeft heemkundekring Onsenoort een tentoonstelling ingericht over de voormalige melkfabrieken in de gemeente. Vanaf 3 december a.s. is die te zien in de bibliotheek in Drunen.  De toegang is gratis.

Vóór 1900 verwerkten de boeren de melk hoofdzakelijk zelf op de boerderij tot boter en deels werd de melk ook huis aan huis uitgevent. De boter werd daarna door de boer of boerin zelf naar de markt gebracht of aan winkels in de stad verkocht. Het resultaat van het verwerken op de boerderij door de boer zelf en de verkoop er van op markten en aan winkels was, dat de prijzen vaak slecht waren en de kwaliteit van het product te wensen overliet. Rond 1900 riep, met name de geestelijkheid, op om de komen tot een gezamelijke verwerking en vermarkting van de melk en melkproducten. Dit zou vooral de prijs en de kwealiteit ten goede komen. De coöperatieve gedachte deed daarbij haar intrede. Ook in de Langstraat ontstonden initiatieven om te komen tot het oprichten van coöperatieve melkfabrieken. De boeren konden zich daarbij aansluiten met de verplichting de melk aan de fabriek te leveren waarna de melkproducten, in het begin voornamelijk boter, door de fabriek op de markt werden gebracht. Zo werden kort na 1900 in de Oostelijke Langstraat melkfabrieken opgericht in Vlijmen, Drunen en Herpt en later ook in Heusden. In eerste instantie draaiden deze melkfabrieken op handkracht maar later werden deze al gauw omgebouwd tot een stoomzuivelfabriek. Enkele kleine fabriekjes, onder andere in Elshout en Haarsteeg, kwamen niet verder dan het draaien op handkracht en werden daardoor al snel weer gesloten. De melkfabrieken van Vlijmen, Drunen, Herpt en Heusden hebben decennia lang een belangrijke rol gespeeld in de voorziening van zuivelproducten in de Langstraat. De schaalvergroting in de zuivelindustrie rond 1960-1970 maakte daar echter een einde aan. Eén voor één werden de melkfabrieken daarna in de Langstraat gesloten.

Voor de openingstijden van de bibliotheek, zie de website van de bibliotheken in de gemeente Heusden.

Foto boven: Het inpakken van boter in de boterfabriek in Drunen. (foto collectie Sjef van Hulten).