Lezing landschap en bevolking Liempde
Kees Quinten geeft donderdag 12 december 2024 bij heemkundekring Boxtel een lezing over ‘Geschiedenis van landschap en bevolking Liempde’. De lezing is in zaal Rembrandt aan de Rechterstraat 56 8in Boxtel en begint om 20.00 uur.
De huidige landschapsvormen in Liempde hebben voor een groot deel hun bestaan te danken aan de ijstijden. Tijdens de laatste ijstijd had de wind vrij spel. Zand werd op bepaalde plaatsen weggeblazen en elders neergelegd. Het dorp Liempde en de omliggende hoge akkers liggen op een dekzandrug. In de lagere delen zocht het smeltwater zijn weg. Hier heeft uiteindelijk de Dommel zijn beekdal gevormd. Tegen de flanken van het dekzand ontstonden leemafzettingen, ondoorlatend en nat. Hier vormden zich de leembossen van Velder en de Geelders
De eerste bewoners zochten de hogere gronden op. De nederzetting Liempde bestond al in de Karolingische tijd. De oudste scherven van Middeleeuws aardewerk dateren ergens tussen 800 en 1100. Er kwam een aantal hoeven tot ontwikkeling die de aanzet vormden voor kleine buurtschappen. Tot 1231 behoorde Liempde als onderdeel van het graafschap Rode tot het Hertogdom Gelder. Dit gaat over naar de Hertog van Brabant. Tot 1391 is Liempde een hertogdorp. Dan krijgt Willem van Merheim het dorp Liempde in leen van hertogin Johanna van Brabant.
De Sint-Janskapel aan de Dommel, voor het eerst genoemd in 1440, wordt in 1604 de parochiekerk van Liempde. Na de Tachtigjarige Oorlog ging deze over naar de protestanten. Aan het Kerkeind werd een schuurkerk in gebruik genomen. Deze brandde in 1864 af waarna de huidige kerk gebouwd werd. In 1787 werd het Raadhuis gebouwd naar een ontwerp van Hendrik Verhees. Rond de kerk en het Raadhuis ontstond geleidelijk de kern van het dorp.
De gemeijnt, de woeste gronden rond het dorp waren bezit van de Hertog van Brabant en werden in gebruik gegeven aan de bewoners van de buurtschappen. In de Franse tijd, rond 1800, werd de gemeijnt eigendom van de gemeente. Deze verkocht delen ervan voor ontginning. Liempde kende eeuwenlang veel kleine gemengde boerenbedrijfjes. Door de schaalvergroting na 1950 daalde het aantal bedrijven sterk. De ruilverkaveling Sint- Oedenrode leidde tot het ontstaan van grote percelen. Brabants Landschap verwierf veel grond in de Scheeken en het Dommeldal. Deze kreeg voornamelijk een natuurbestemming.
Kees Quinten werkte na zijn studie sociale geografie jarenlang als leraar aardrijkskunde op Gymnasium Beekvliet in Sint-Michielsgestel. Geboren en getogen in Liempde heeft hij altijd veel belangstelling gehad voor de veranderingen in de natuurlijke omstandigheden en de activiteiten van de mens in zijn directe omgeving
Foto: Liempde vanaf de Vrilkhovense Akkers. (Foto Kees Quinten)
