Lezing over de pastoors in de Middeleeuwen
Arnoud-Jan Bijsterveld geeft op maandag 29 mei in Schijndel een lezing over de rol van de pastoors in de Middeleeuwen. De lezing is in sociaal cultureel centrum ‘t Spectrum”, Steeg 9 in Schijndel en begint om 20.00 uur. Hij spreekt daar op uitnodiging van de heemkundekring Schijndel. Niet-leden van de kring zijn ook welkom. Hen wordt een bijdrage van 2 euro gevraagd.
Over de pastoors in de vijftiende en zestiende eeuw lijken zowel toenmalige humanisten en hervormers als hedendaagse historici het eens te zijn: zij waren onontwikkeld en dus niet bekwaam. Ze zouden op een ‘laag zedelijk peil’ hebben gestaan omdat ze vaak samenleefden met een vrouw, en lieten zich in hun parochies vervangen door ongeschikte ‘huurlingen’. Dit eenzijdige beeld verdient echter nuancering. Arnoud-Jan Bijsterveld onderzocht tijdens zijn promotieonderzoek (1988-1992) ruim drieduizend pastoors die tussen 1400 en 1570 werkzaam zijn geweest in de dekenaten Hilvarenbeek, Cuijk en Woensel, ongeveer overeenkomend met het huidige Noord-Brabant. Van deze pastoors werden gegevens verzameld over bepaalde aspecten van hun leven en werken, te weten de geografische herkomst, de sociale afkomst, de scholing, de rekrutering, het carrièreverloop, de taakuitoefening en de levenswandel (vooral het onderhouden van de celibaatsplicht). Het doel van het onderzoek was cijfers te verzamelen over bijvoorbeeld het intellectuele en zedelijke peil van de pastoors.
In het eerste deel van de lezing zal de spreker – aan de hand van het leven en de carrière van vier pastoors – ingaan op de belangrijkste conclusies van zijn onderzoek en een algemeen, wat meer genuanceerd beeld schetsen van de geestelijkheid op het breukvlak van Middeleeuwen en Nieuwe Tijd. Daarna zal hij ingaan op de kerkelijke situatie en de pastoors in de Meierij in de Middeleeuwen.
Prof. dr. Arnoud-Jan Bijsterveld (Waalre 1962) is historicus en studeerde middeleeuwse geschiedenis aan de Katholieke Universiteit Nijmegen en de Universiteit van Amsterdam. In 1993 promoveerde hij aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Sinds 1999 is hij bijzonder hoogleraar Cultuur in Brabant aan Tilburg University, waar hij zich bezighoudt met onderwijs, onderzoek en ondersteuning op het gebied van de lokale en regionale geschiedenis, cultureel erfgoed en identiteit. Daarnaast is hij sinds 2004 universitair hoofddocent bij het Departement Sociologie aan de TiU, in welk kader hij colleges sociaal-culturele en middeleeuwse geschiedenis verzorgt. Zijn leerstoel maakt deel uit van de Erfgoed Academie Brabant, het deskundigheidsprogramma van de Stichting Erfgoed Brabant, dat in 2013 van start ging. Hij maakt deel uit van verschillende tijdschrift- en jaarboekredacties en heeft als bestuurslid van verscheidene organisaties een actief aandeel in de organisatie van studiedagen en symposia op het terrein van de regionale geschiedenis en volkscultuur. Als adviseur is hij betrokken bij de beleidsontwikkeling van cultuurhistorische organisaties en instellingen zoals Brabants Heem de provincie Noord – Brabant en een aantal gemeenten.
