Lezing Schijndel over Elde erfgoed en natuur
Ger van den Oetelaar geeft maandag 9 september 2024 in ’t Spectrum aan de Steeg in Schijndel een lezing over ‘De Gemeijnt Bodem van Elde Erfgoed en natuur in Kasteren – Olland – Gemonde vanaf de 13e eeuw’. De lezing begint om 20.00 uur.
De historische naam Elde komt op vele manieren terug in het dagelijks gebruik (Zorggroep Elde; Elde College, etc.), vaak om een grensoverschrijdende activiteit aan te duiden. Toch was er tot op heden bijna niets gepubliceerd over de meer dan 650 jaren bestaande 4.300 hectaren grote Bodem van Elde, een gemeijnt (gemeenschappelijk gebruikte grond) die gedeeltelijk lag in de voormalige gemeenten Liempde, Schijndel, Boxtel, Sint-Oedenrode en Sint-Michielsgestel.
Schijndel speelt hierin een prominente rol. Zelfs de naam Elde is een Schijndelse naam. Op 11 juni 1314 gaf Hertog Jan III van Brabant het gebruiksrecht van dit gebied gemeenschappelijk uit aan de inwoners van de vier omringende dorpen: Boxtel, Sint-Michielsgestel, Schijndel, Sint-Oedenrode en Kasteren onder Liempde. Van tevoren was het al een wildernis met ook woudachtige onderdelen. Toponiemen uit de periode voor 1312 maken de indicatie van de vroegere aanwezigheid van dit woud duidelijk. Er was het Woud van Oirschot dat gesitueerd was in het huidige noorden van Oirschot en Best en in het zuiden van Liempde, Boxtel en Sint-Oedenrode. Dit woud was weer onderdeel van een veel groter woud dat via Liemderwalt en het Woud van Elde via het Woud tussen Schijndel en Middelrode richting Vught liep. In 1293 werd de Bodem van Elde (waarin De Geelders liggen) nog als het Bos van Elde aangeduid. Op diverse plaatsen werden delen van de Bodem van Elde ook ontgonnen.
De Geelders ontleent zijn naam aan een deelgebied van de Bodem van Elde én een deelgebied van (huidige) De Geelders: het goed Gheerlaer. De oudste vermelding van deze naam dateert uit 1386. Binnen elke gemeente (Liempde, Boxtel, Sint-Oedenrode, Sint-Michielsgestel en Schijndel) zijn er
aparte archieven van de Bodem van Elde. De Bodem van Elde heeft bestaan tot begin 19e eeuw, later zijn de gemeijntgronden terecht gekomen bij de diverse gemeenten. In de lezing komen zowel natuur als cultuurhistorie de orde.