Lezing: Unne aparte mens, dieje Bernard van Dam
De lezing gaat over de Eerdenaar Bernard van Dam (1881-1958). Een veelzijdige Brabander, die gedurende zijn vroege professie als bakker en molenaar al een hang heeft naar een meer culturele invulling van zijn leven. Vanaf zijn 45e gaat hij zich pas echt ontplooien als professioneel tekenaar en journalist. Bernard is bekend geworden van het boek “Oud-Brabants Dorpsleven” uit 1972 met tal van verhalen en tekeningen over ambachten en gebruiken rond 1900.
Tekening van kasteel Asten, 1942
Door Bernards politieke belangstelling, zijn creativiteit en zijn humor wordt hij door diverse redacties van agrarische weekbladen in staat gesteld om zijn indrukken te vertalen naar politiek kritische artikelen en tekeningen, altijd met een kwinkslag. Daarmee is hij spreekbuis van het sentiment van de (vooral arme keuter)boeren, die zich vaak vermorzeld voelen door het politiek gekrakeel in Den Haag. “Da’s vandaag de dag niet anders!”, zult u zeggen. Dat klopt. Zijn humorvolle cartoons en crisiskronieken zijn raak en hij verwerft een steeds grotere lezersschare, die hij tot aan zijn dood in 1958 aan zich bindt.
Voor de Eerdse gemeenschap is Bernard van Dam een ‘flierefluiter’. Want als je in die tijd geen riek in je hand hebt, ben je een niksnut. Maar zijn productie is ongekend. Tegelijkertijd doet diezelfde Eerdse gemeenschap een niet aflatend beroep op hem, op zijn kennis, op zijn talent en op zijn durf. Hij is mediator en raadgever bij problemen, organist in de kerk, directeur van het zangkoor, opsteller en illustrator van levenslopen voor bruidsparen en verenigingen, chroniqueur van het naoorlogse leven van Eerde en natuurbeschermer avant-la-lettre.
De familie heeft met Stichting Bernard van Dam het indrukwekkende en omvangrijke oeuvre van Bernard gebundeld. Daaruit blijkt dat zijn werk veel meer is dan het eerdere boek uit 1972. In plaats van 234 pagina’s zijn het ruim 3.000 pagina’s. Om je hierin te verdiepen is een hele klus. Daarom is het mooi dat de iemand van de stichting enkele highlights over hun grootvader komt vertellen.
Niet alleen het professionele deel van Van Dams nalatenschap wordt in de lezing behandeld. Ook unieke stukken uit het familiearchief worden getoond. Daarnaast wordt de persoon Bernard in de schijnwerpers gezet: zijn bijzondere en afwijkende levensstijl, zijn spectaculaire huwelijk in 1913 als hij zijn verkering schaakt om haar in Engeland te trouwen, zijn opvallende artistieke verschijning; vaak in een licht pak en witte schoenen. Maar ook dat hij ondanks zijn inzet voor de parochie ook een tegendraadse kerkganger is.
Voor velen – en na afloop voor de toehoorder – is het “unne aparte mens, dieje Bernard van Dam”.
Meer informatie is te vinden op www.bernardvandam.com
Contact: Nard Jansen snard@ziggo.nl
Secretaris Stichting Bernard van Dam
