Maarten van Rossems plundertochten op het Brabantse platteland

“Blaken en branden is het sieraad van de oorlog”. De lijfspreuk van de Gelderse krijgsheer Maarten van Rossem (ca. 1490-1555) werd door hem en zijn soldaten omgezet in meedogenloze daden. Bij het Brabantse platteland denken we vandaag de dag vooral aan idylle, gemeenschapszin en fraaie landschappen. Hoe anders was dat in de zestiende eeuw! Brabant vormde toen regelmatig het toneel van guerrilla overvallen door Gelderse krijgsbenden. Kerkklokken, boden en rookkolommen aan de horizon waarschuwden dorpsbewoners dat de ‘gelderaers’ in aantocht waren. Van Rossum stond in de zestiende eeuw bekend als de ‘gesel van de boeren’.

Landsheer Karel V (1500-1558) koesterde de ambitie om alle Nederlandse provincies aan zijn gezag te onderwerpen. Dat betekende dat hij ook het hertogdom Gelre bij zijn gebieden wilde voegen; een ambitie waar de Gelderse hertogen zich uiteraard fel tegen verzetten. De gewone man kreeg de rekening gepresenteerd van het conflict dat tot 1543 steeds hoger opliep. Uit kronieken vangen we soms een glimp op van het persoonlijke leed dat hierdoor veroorzaakt werd. In de kroniek van ’s-Hertogenbosch lezen we dat de dreiging al in 1512 niet ver van Vught vandaan was:

‘Den 25 september soo bennen de Geldersse tot Lit op den Ham overgecommen, 400 te peerd ende 1500 te voet, en hebben gebrant Hintem met 7 wintmolens, Ortten, Schijndel met de kerck, Roij, de Couveringe, Heesse met de kerck, Leent, Wetten, Nuenen, Stiphout, Geldrop met kerck ende ’t huijs’

 In 1543 werd een poging ondernomen door Maarten van Rossem om ‘s- Hertogenbosch in te nemen. Toen dat niet lukte werd Vught in de as gelegd. Wie was Maarten van Rossem en wat dreef hem? Hoe trof zijn harde hand het Brabantse platteland en Vught in het bijzonder? Kunnen we in kaart brengen welke inwoners van Vught specifiek werden getroffen? Deze en andere vragen worden tijdens de lezing aan de orde gesteld.  

Sander Wassing

Geboortedatum: 19 januari 1987

Telefoonnummer: 06-54944728

E-mail: sanderr_wassing@hotmail.com

Sander Wassing behaalde in 2013 zijn master Europese Geschiedenis (1000-1800) aan de Universiteit van Leiden. Naast zijn werk als informatiespecialist is hij zelfstandig historicus voor kerken, erfgoedinstanties, historische verenigingen en scholen, houdt hij lezingen en excursies, schrijft artikelen en doet archiefonderzoek.