Oorlog is geen keuze. Verzet wel.
Oorlog is geen keuze. Verzet wel
Lezing Dr. Liesbeth Hoeven (Tilburg University)
Herdenkingscomités en Heemkundekringen in Nederland staan voor een moeilijke vraag. Hoe kunnen de persoonlijke ooggetuigenverhalen, als mensen die de Tweede Wereldoorlog zélf hebben meegemaakt er niet meer zijn, op een aansprekende manier worden ingezet tijdens activiteiten? Liesbeth Hoeven introduceert tijdens de lezing ‘Oorlog is geen keuze. Verzet wel’ een methode om tijdens een herdenking in een provincie, stad of dorp een persoonlijk verhaal centraal te stellen.
Liesbeth Hoeven: “Natuurlijk verbind je zoals al langer gebeurt heden en verleden door duidelijk te maken waarom dit verhaal – op dit moment, op deze plaats – verteld wordt (1. motivatie) en waarover het gaat (2. relevantie). Maar bij deze vertelmethode is ook een actieve bijdrage van jou als verteller geboden. Je verwoordt waarom het verhaal voor jou herkenbaar is (3. identificatie) en hoe het verhaal je op een positieve manier aan het denken zet (4. inspiratie). Op die manier maak je je boodschap als comité of vereniging concreet en toekomstgericht.”
De methode wordt door Liesbeth Hoeven geïllustreerd aan de hand van een spannende casus: een ‘onzichtbaar gedenkplein’ in de Duitse stad Saarbrücken op de plaats waar nu het regionale parlement is gehuisvest (kunstenaar Jochen Gerz) en het verhaal van verzetsstrijder George Maduro, die op deze plaats gevangen zat toen het plein nog het hoofdkwartier van de Gestapo was. Het vertellen van een persoonlijk oorlogsverhaal als dit kan bijdragen aan een boodschap die mensen van alle generaties en afkomsten verbindt: de hoop dat vrijheid ooit voor iedereen vanzelfsprekend is. De vertelmethode van Liesbeth Hoeven biedt een alternatief voor de slogan die we sinds de jaren tachtig horen (en die ons vastzet in het verleden): ‘Dit nooit meer’!
Dr. Liesbeth Hoeven is als manager en cultuurwetenschapper verbonden aan het Tilburg Cobbenhagen Center (Tilburg University) en is bereikbaar via E.J.Hoeven@tilburguniversity.edu
Bijschrift bij de afbeelding: Jochen Gerz. 2146 Steine – Mahnmal gegen Rassismus / Das unsichtbare Mahnmal (2146 stones Monument against racism / The Invisible Monument) 1993. Saarbrücken. 50 x 70 m. © Foto LiesbethHoeven
