Twee bijzondere exposities in museum Breda
Twee bijzondere tentoonstellingen in het Stedelijk Museum Breda. Tot en met 26 januari is daar te zien ‘De heks van Dongen” met o.a. het schilderij dat Vincent van Gogh inspireerde tot De Aardappeleters. En tot en met 23 februari 2020 toont het museum de Bredase tekeningen, schilderijen en schetsen van Clemens Merkelbach van Enkhuizen (1937). De werken maken deel uit van een omvangrijke schenking van deze kunstenaar aan het stadsmuseum.
De heks van Dongen
De heks van Dongen wordt gepresenteerd in nauwe samenwerking met het Van GoghHuis. Het is de eerste grote overzichtstentoonstelling
van ‘de schilders van Dongen’. Voor het eerst worden meer dan 100 werken bij elkaar gebracht die in de 19e eeuw in en rond Dongen werden gemaakt. Samen vertellen ze het fascinerende verhaal van een van de vroegste kunstenaarsdorpen in Nederland. In Dongen Revisited spiegelen tien hedendaagse kunstenaars zich aan het werk van hun 19e-eeuwse collega’s.
In de 19e eeuw reizen toonaangevende kunstenaars, onder wie August Allebé, Jozef Israëls, Max Liebermann en Suze Robertson naar het Brabantse Dongen, in de omgeving van Breda. Dongen wordt zo een van de vroegste kunstenaarsdorpen van Nederland. De motieven op de schilderijen van de schilders van Dongen zijn ook een inspiratiebron voor Vincent van Gogh. Onderwerpen als de boeren en de wevers neemt hij over in zijn werk. Van Gogh laat zich voor De Aardappeleters inspireren door Boerengezin aan de maaltijd, een schilderij dat Jozef Israëls in Dongen maakt. die uit de voorstelling spreekt. Speciaal voor de tentoonstelling heeft het Van Gogh Museum dit meesterwerk van Jozef Israëls uitgeleend aan Stedelijk Museum Breda.
In Dongen Revisited beantwoorden tien kunstenaars deze vraag vanuit een eigen invalshoek. Ze laten zien (en horen) dat de thema’s uit de 19e eeuw niets aan actualiteit hebben verloren.
Jozef Israëls, Boerengezin aan de maaltijd (uitsnede), 1882, Van Gogh Museum, Amsterdam
Clemens Merkelbach
Het Bredase oeuvre van Clemens Merkelbach geeft een hoogstpersoonlijk beeld van de veranderende stad en haar omgeving in de jaren ’50 en ’60. Hij verbeeldt gebouwen, neogotische kerken en landschappen in en rond Breda, de stad waar hij opgroeit en aan de Academie St. Joost studeert.
In zijn aandachtige tekeningen, schetsen en schilderijen is de diepe verbondenheid van Clemens Merkelbach met zijn directe omgeving voelbaar. In Clemens Merkelbach – Verstilling en verandering is te zien hoe Merkelbach zijn liefde voor de neogotiek overbrengt, maar ook de afbraak van neogotische architectuur vastlegt. Merkelbach is een intuïtieve kunstenaar die de schoonheid ziet in gebouwen waarvan de waarde pas veel later algemeen is erkend.
Landschap in Gageldonk, 1957, aquarel, Collectie Stedelijk Museum Breda. Fotografie: Peter Cox
foto bovenaan: Kerkhof Prinsenbeek, 1958, aquarel, 25,6 x 40 cm., Collectie Stedelijk Museum Breda. Fotografie: Peter Cox,