Zeventien aanmeldingen Knippenbergprijs 2020
Voor de Knippenbergprijs 2020 zijn 17 aanmeldingen binnengekomen. De projecten zijn verdeeld over de hele provincie Brabant. De jury nomineert uit de 17 aanmeldingen drie inzendingen. De drie genomineerden presenteren hun project op de dag van de prijsuitreiking. Die is op zaterdag 14 november in Boxtel.
De jury wordt gevormd door Judith Toebast van de Rijksdienst Cultureel Erfgoed, Fiona Zachariasse, directeur van Natuurmuseum Brabant in Tilburg en Frans Kapteijns, oud-boswachter van Natuurmonumenten. Voor meer informatie over de jury klik hier
Welke bijzondere activiteiten of projecten zijn ondernomen of recent afgerond om cultuurhistorisch en landschappelijk Groen Erfgoed in Brabant te behouden en te herstellen? Welke rol spelen vrijwilligers en jongeren daarbij om het (cultuur)landschap voor de toekomst zeker te stellen? Het waren de vragen die in de aanmeldingen aan de orde komen. Heemkundekringen, erfgoedinstellingen, natuur – en landschapsorganisaties, natuurmusea, IVN- en milieuorganisaties konden zich aanmelden en daar is in alle geledingen gebruik van gemaakt. Belangrijk punt daarbij is dat de ingediende projecten (grotendeels) zijn afgerond. Of het nu projecten of personen zijn die worden voorgedragen, in beide gevallen moet er een relatie bestaan tot de visie die Willy Knippenberg (1910-2005) had op de wijze waarop regionale geschiedbeoefening vorm moet krijgen. Essentie van zijn visie was dat alles met elkaar in verband staat.
De aanmeldingen
======================================================================================================
Acaciahof Mill
Acacialaantje (foto Raymond Roelofs)
Een voormalige begraafplaats is door de stichting omgevormd tot een park met allure. Is geopend in 2018 en te gebruiken voor uiteenlopende activiteiten in het kader van ontmoeting, gedenken en herdenken.
De Acaciahof is een park gelegen aan de Hoogstraat nabij de Hoogveldseweg in Mill. De naam van het park is ontleend aan de zes monumentale Acacia’s die op het terrein staan. Op het terrein staat een Calvariebergmonument met 10 panelen met namen van personen die hier in het verleden begraven hebben gelegen. Op initiatief van de KBO-Mill bouwde de Stichting Acaciahof in 2017 hier een Mariakapel en verplaatste de gemeente het Oorlogsherinneringsmonument van de Langenboomseweg naar dit park. De jaarlijkse dodenherdenking wordt sinds 2018 in dit park worden georganiseerd.
Het park is niet alleen een plaats om te herdenken en te gedenken maar is vooral bedoeld als een ontmoetingspunt.
Voor meer informatie klik hier
======================================================================================================
Het Markdal Ulvenhout
Doel is het uitvoeren van projecten in het Markdal op ruimtelijk, economisch en maatschappelijk terrein, voor een duurzame gebiedsontwikkeling, met verbinding van land en stad, een natuurlijk (meanderend) watersysteem en zijn biodiversiteit, recreatieve natuurbeleving en behoud en versterking van het cultuurhistorisch karakter.
======================================================================================================
Stadsmoestuin Bergen op Zoom
Foto A Bax
De Historische Stadsmoestuin in Bergen op Zoom is ontstaan uit een burgerinitiatief en bestaat uit drie delen, moestuin, fruittuin en kruidentuin. De Stadsmoestuin is in 2015 geopend.
Historie, duurzaamheid en educatie komen in de tuin bijeen. Bijzondere planten staan er in de tuin, zoals meekrap, dat is verbonden met de geschiedenis van Bergen op Zoom, en guichelheil, het kruid tegen krankzinnigheid. Ook Brave Hendrik en Eeuwige Moes zijn te vinden in de tuin, en vele vergeten groenten waaronder pastinaak, haverwortel, aardbeimelde en spelt. Met de tuin draagt het Markiezenhof zijn steentje bij in de strijd tegen de opwarming van de aarde. De tuin levert een bijdrage aan de opname van Co2, ook al is hij klein.
Voor meer informatie lees hier
======================================================================================================
Biesbosch Museumeiland Werkendam:
Het Biesbosch Museumeiland
Het Biesbosch MuseumEiland laat iedereen de Biesbosch ontdekken. Streven is om meer bezoekers en meer jonge bezoekers te trekken.
De stichting omschrijft haar activiteiten aldus: “Over-leven” in de Biesbosch. Inzicht geven in het ontstaan en de (cultuur)geschiedenis van het gebied. Het verleden en heden van het gebied en zijn bewoners zijn zo boeiend, belangwekkend en indrukwekkend dat zij ook in de toekomst onze aandacht en respect verdienen. Die toekomst zelf krijgt haar meest optimale vorm als wordt voortgebouwd op de ervaringslessen uit het verleden. Het Biesbosch MuseumEiland beoogt dit alles in samenhang bijeen te brengen. Door de bezoeker een ontspannen moment in het heden te bieden, verdiepen zich het begrip en het respect voor het verleden. Door educatie ontstaat de inspiratie om de toekomst verantwoord vorm te geven. Respect, Ontspanning, Educatie en Inspiratie (ROEI) zijn de kernbegrippen van waaruit het Biesbosch MuseumEiland haar functie wil vervullen.
Voor meer informatie klik hier
======================================================================================================
Sint-Cornelius kloostertuin Boerdonk:
De stichting heeft als taak het verzorgen en onderhouden van de groene kloostertuin in Boerdonk en het monument daar. Tevens zorgt ze voor onderhoud en verzorging van groen en dieren rondom de Corneliuskapel en dierenverblijf.
Ter herinnering aan de zusters van Boerdonk is in 2015 achter de kerk van Boerdonk een weiland omgevormd tot kloostertuin. De tuin is een dankbetuiging aan de ‘zusters van Boerdonk’ voor het vele goede werk van de zusters voor de kleine Boerdonkse gemeenschap. De tuin wordt door een beukenhaag omsloten en bestaat uit drie delen: een grasveld met padenpatroon volgens Latijns kruis en twee kunstwerken voor devotie en gedachtenis, een boomgaard met 12 vruchtbomen, en een pluktuin. Vrijwilligers onderhouden de tuin.
Meer informatie klik hier
=====================================================================================================
Project zandpaden Brabantse Hoeders:
(foto Jan-Willem Storm van Leeuwen)
Project ‘Zandpaden in Brabant’ is vorig jaar opgezet door de stichting De Brabantse Hoeders. Een project met vele (ook blijvende) uitingen en in oktober 2019 de Dag van de Zandpaden. Een project met o.a. publicaties, een speciaal gemaakte film, een foto- en schilderwedstrijd en een informatiemarkt.
Zandpaden zijn de oudste verbindingswegen. Daarom stond binnen dit project ‘verbinding’ centraal: verbinding tussen gemeenschappen, tussen cultuur en natuur, tussen historie en heden en meer. Zandpaden staan onder druk. Er verdwijnen er steeds meer. Ze zijn niet alleen historisch (zelfs prehistorisch en Romeins), maar ook ecologisch van groot belang. Ze spelen vaak een hoofdrol in pelgrimswegen die door de provincie lopen, in ‘Ommetjes’ rond dorpen en in wandelroutes. Ze worden gewaardeerd om hun schoonheid. Ze spelen een (hoofd)rol in verhalen.
Zandpaden als Brabantse natuurparels zijn nu bij vele mensen in het vizier, niet in de laatste plaats bij beleidsmakers en mensen die er toe doen.
Voor meer informatie klik hier
==============================================================================
Landgoed de Oude Buissche Heide Zundert
Foto Ad de Klerk
Stichting Cultuurlandgoederen Zundert herdenkt het 150e geboortejaar van schrijfster en politica Henriette Roland Holst. Zij was van 1900 tot 1952 eigenaresse en bewoonster van Landgoed de Oude Buissche Heide in Zundert.
Dit landgoed, door Henriette Roland Holst geschonken aan Natuurmonumenten is door Natuurmonumenten opnieuw beleefbaar gemaakt. De panden zijn gerestaureerd en te huur als vakantiewoning of vergaderruimte. Op landgoed de Oude Buisse Heide ligt het voormalig zomerverblijf van het kunstenaarsechtpaar Henriëtte en Richard Roland Holst, de Angorahoeve. Zij ontvingen hier beroemde schrijvers en politici. In deze rietbedekte witte villa schreef Henriëtte Roland Holst de meeste van haar boeken. In de nabijheid is een wandeling uitgezet langs haar favoriete plekjes. Langs deze wandelroute kunt u enkele van haar gedichten lezen. De Angorahoeve werd gebouwd in 1900 en is gelegen naast de Herenkamer en het atelier van Richard Roland Holst.
Voor meer informatie klik hier
======================================================================================================
Bos en nat en arm kruiden- en faunarijk grasland Liempde:
De Rouwbommel
Natuurwerkgroep Liempde zet zich in voor de ontwikkeling van ruim 10 hectare bos en nat en arm kruiden- en faunarijk grasland
In Liempde, tussen de kom en natuurgebied De Scheeken is in totaal 10 hectare zowel qua inrichting als qua ecologie als qua naamgeving (toponiemen) als qua gebruikdoel (bijv. hakhout) teruggebracht naar de situatie van 1900 en in 2020 voltooid. Het initiatief, de planvorming en de uitvoering is gedaan door Liempdse vrijwilligers. Voor inrichting van het gebied is de Bonnekaart van ca 1900 100% genomen als uitgangspunt. Er wordt gebruik gemaakt van 100% autochtoon plantmateriaal zoals beschreven in de eigen Natuurwerkgroep Liempde-uitgave: Inheemse Bomen en Struiken van Het Groene Woud. Het gemeijntgedeelte is geënt met oorspronkelijk kruiden. Het beheer zal gedaan worden door Liempdse vrijwilligers waarbij ook de anno 1900 bekende methodieken gebruikt zullen worden (maaien, hooien, begrazen, hakhout). De aanplant is vooral verricht door bijna 100 schoolkinderen van Basisschool De Oversteek, welke later ook bij het beheer betrokken worden. Het openbaar toegankelijke terrein is voorzien van een wandelroute die loopt over een teruggebrachte eeuwenoude verbindingsroute welke de grens was tussen het boerenland en de gemeijnt. Zowel het boerengebruiksland als de gemeijnt is in het landschap teruggebracht. Op de grens zijn weer stenen grenspalen aangebracht.
Voor meer informatie klik hier
======================================================================================================
Duyls Bos in Almkerk :
(foto Agnes Advocaat)
Stichting Duyls Bos heeft als doel het in stand houden en verder ontwikkelen van het Duyls Bos in Almkerk als natuurhistorische erfgoed.
Het bos aan de Duylweg te Almkerk, was oorspronkelijk een weiland met populieren, gepoot in 1953. Dit cultuurbos ten behoeve van de klompenfabricage heeft in ruim 40 jaren een forse gedaanteverwisseling ondergaan en is veranderd in een gemengd bos. Een deel van de populieren is gerooid en vervangen door inheemse bomen, onderbeplantingen, en een struik- en kruidenlaag. Zo is een meer duurzaam bos ontstaan met veel soorten, in verschillende leeftijden. Het houdt de natuur in ere, en heeft in landschappelijk en recreatief opzicht z’n charmes.
Verder zijn houtwallen, waterpartijen, dierenweitjes, een griendje, een elzenbroekbos, boomgaard, moes-, sier- en vlindertuinen aangelegd. Later werd van Staatsbosbeheheer perceel F-240 overgenomen. Deze Hillse Kade, lopend van het bos naar de Midgraaf, is één van de laatste historische kaden uit de streek en was voor de ruilverkaveling de toegangsweg.
Voor meer informatie klik hier
======================================================================================================
Petrus Donderspark Tilburg:
Herstel van de moestuin bij geboortehuis Petrus Donders in Tilburg.
Het Peerke Donders Park is een bijzondere plek, veel meer dan een museum voor culturele activiteiten. Deze activiteiten vinden zowel plaats in het paviljoen als in het park zelf. Te denken valt aan concerten, voordrachten en ruimte bieden aan tentoonstellingen.
Voor meer informatie klik hier
=====================================================================================================
Landschapspark Kienehoef Sint-Oedenrode:
Vernieuwing van het historische Landschapspark Kienehoef in Sint-Oedenrode. Bestaande historische en landschappelijke waarden worden gecombineerd met vraagstukken van nu en de toekomst: gezondheid, welzijn, klimaatbestendigheid, identiteit, voedsel biodiversiteit.
Het Streekpark Kienehoef heeft bijzondere geschiedenis in Sint-Oedenrode. De gemeente Sint-Oedenrode ontwikkelde in de jaren ’30 het recreatiepark Kienehoef met zwembassin, kanovijvers en wandelpark. Generaties zijn opgegroeid met zwemmen, spelen, roeien en wandelen.
De opgerichte Stichting Streekpark Kienehoef werkt met diverse partners en vrijwilligers aan vernieuwing, waarbij bestaande historische en landschappelijke waarden worden gecombineerd met vraagstukken van nu en de toekomst: gezondheid, welzijn, klimaatbestendigheid, identiteit , voedsel biodiversiteit. Gemeente, provincie en waterschap zijn partner vanuit hun maatschappelijke opgaven. De oorspronkelijke Engelse landschapsstijl wordt weer zichtbaar en beleefbaar. De roeibootjes zijn terug en vijvers, waterberging voor regenwaterafvoer woonwijk Kienehoef, met elkaar verbonden. De kinderboerderij (Stichting Dichterbij) is verweven met de stijl van het park en verrijkt met een Brabantse dwarsdeelschuur uit 1770. Deze schuur is een interactief educatiecentrum Brabantse landleven voor kinderen. De nieuwste aanwinst: waterwaadpad door het park.
Voor meer informatie klik hier
======================================================================================================
Bijen-ommetje Zeeland:
Een nieuwe wandel- en fietsroute, langs in totaal 12 bijen hotels in het dorp Zeeland. De bijenhotels zijn onderdeel van één van de zogenoemde ‘ommetjes’ in het kader van Landschappen-van-Allure. Ze verbinden de dorpen met de Maashorst. Doel is een betere beleving van het landschap en een impliciete bevordering van de biodiversiteit.
Er zijn in totaal 12 bijenhotels. Langs de route staan geschikte bomen, struiken en bloemenweiden voor bijen. Er staan infopanelen met informatie over bijen en de specifieke locatie waar het bijenhotel staat. Op de route bevinden zich ook bankjes waar even uitgerust kan worden. Het Bijenommetje volgt het wandelrouteknooppuntennetwerk. Op één plek wijkt het er vanaf. Om bij de pastorie in Zeeland te komen vanaf knooppunt 58 dient circa 100 meter afgeweken te worden.
Voor meer informatie klik hier
======================================================================================================
Peellandschapspark Voskuilenheuvel Venhorst/Boekel:
Peellandschapspark Voskuilenheuvel is een klein restant van de immense onontgonnen vlakte die de Peel 150 jaar geleden nog was. De stichting onderhoudt het gebied en herstelt waar mogelijk het oude Peellandschap.
Peellandschapspark Voskuilenheuvel is, zoals de naam al zegt een landschapspark waar de sfeer van de vroegere Peel kan worden ervaren. Het ligt in oost Brabant ten noorden van de kern Venhorst. Het vormt een schakel in een lange keten van kleine natuurgebiedjes tussen het gehucht Heikant bij Volkel en de kern Venhorst. Het park ligt op de kruising van de wegen Schepersdijk en Voskuilenweg. Het nieuwste gedeelte van het park is D’n Horst. Een 6 hectare grote uitbreiding tegen het al oudere park.
Voor meer informatie klik hier
======================================================================================================
Marja Kivits Vlijmen:
(foto Jan Serraris)
Geboren op het laatste groene restant van het voormalige Vlijmense heidegebied woon ik, Marja Kivits, in de laatste daar nog aanwezige originele boerderij, omringd door een groen erf met bakhuis, graasweides, moeshof, fruitbomen, uilenkasten, geriefhout, houtwal, kuierpad, houtril, (droge) sloot en oude elzenhaag. Alles ademt de sfeer van (de verbouwing van) 1890, zowel buiten als binnen door de nog steeds aanwezige bedstee, herd, geut, plee enz. Ik steek er al 30 jaar mijn ziel en zaligheid in. In 2011 werd de boerderij tot Brabants mooiste verkozen.
Ik maak de jaren stillekes beleefbaar voor een breed publiek. Ik ontvang gasten, van heinde en verre, van schoolklas tot dementerenden, voor een rondleiding door mijn boerderij en het haar omringende groen. Iedereen die mijn erf opstapt, waant zich meteen in de 19°e eeuw. Ik verbind educatie aan beleving. Ik verklaar bijvoorbeeld uitgebreid waarom bij de achterdeur Sint Janskruid groeit. Ik schenk een lekker ’bakske’ thee uit eigen moeshof. Aansluitend geef ik een huiskamerconcertje van ’eiBesgemaokte liekes’, waarin Ik het alledaagse eenvoudige groene boerenleven van toen bezing in het onvervalste plaatselijke dialect. In het verlengde daar weer van verschijnt eind dit jaar mijn omvangrijk geïllustreerd plaatselijk dialectwoordenboek vol lokale gebruiken en geschiedenis.
======================================================================================================
Luchtkasteel Bergeijk en Wandelen bij de Keersop
De grachtwal in het voorjaar. (foto collectie Heemkundekring Bergeijk)
Vogelvluchttekening van het wandelgebied. (tekening collectie Heemkundekring Bergeijk)
Heemkundekring Bergeijk en de gemeente Bergeijk zijn uitvoerders van twee projecten. Het initiatief is van de heemkundekring. Het eerste project is bedoeld om de cultuurhistorie van en circa 5 hectare groot gebied in het beekdal van de Keersop ten zuiden van het dorp Bergeijk weer op de kaart te zetten. Dat gebeurt door aan de ene kant het voormalige kasteel met watermolen en aan de andere kant het herstel van het cultuurhistorische beekdal-landschap van de Kempen. Er zijn semi-verharde paden voor wandelaars aangelegd in het voorheen afgesloten gebied.
Het tweede project is een ruim 24 hectare groot gebied Hoekerbeemden, eigendom van Staatsbosbeheer, waar bestaande werkpaden met elkaar zijn verbonden en zijn nieuwe wandelpaden toegevoegd. Er is een uitkijktoren geplaatst en evenals bij het (lucht)kasteel zijn er informatiebo9rden geplaatst.
Voor meer informatie klik hier
Natuurprojecten De Vlasselt Terheijden
(foto collectie heemkundekring De Vlasselt Teteringen)
Sinds 1992 is de eendenkooi in het bezit van Staatsbosbeheer en wordt het door 13 vrijwilligers van Heemkundekring de Vlasselt geheel onderhouden. Er worden ook rondleidingen georganiseerd.
De kleine Schans en de Linie van de Munnikenhof zijn twee bijzondere gebieden, die onderdeel zijn van de Zuiderwaterlinie. Beide liggen in Terheijden. De Zuiderwaterlinie is de oudste, langste en meest gebruikte van alle Nederlandse Waterlinies. Heemkundekring de Vlasselt zorgt, ook weer met vrijwilligers, voor het natuuronderhoud en dragen kennis over van dit historisch erfgoed. De kleine Schans werd in 1639 aangelegd door de Staatsen. Tegenwoordig is de kleine Schans van de gemeente, maar wordt door de heemkundekring onderhouden.
De Munnikenhof dateert van 1701. Bij het onderhoud van de Munnikenhof hoort ook het onderhoud van de Spinolaschans. Hier werken totaal ongeveer 18 vrijwilligers aan. De Spinolaschans behoort toe aan Staatsbosbeheer. Er zijn paddepoelen gegraven voor het behoud van de natuur.
Het Mariakapelleke aan de Poolse Dreef is eigendom van de kerk, maar wordt door vrijwilligers van Heemkundekring De Vlasselt onderhouden. Er is een heemkundige tuin aangelegd door ons.
Stichting Buurt Bestuurt Geerpark Vlijmen
De partners, die de nieuwbouwwijk Geerpark in Vlijmen vormgeven, hebben van meet af aan de ambitie om hier de meest duurzame wijk van Nederland te realiseren. Uitgangspunten daarbij waren: duurzaam bouwen, wonen, leven en bouwen aan het landschap. Alle straatnamen in de wijk Geerpark verwijzen naar soorten van lokaal aanwezige (of aanwezig geweest zijnde) flora en fauna (Mol, Egel, Kriek, Kriezel) waar zinvol in het Vlijmens dialect. Bouwen aan een duurzaam landschap (ecologische duurzaamheid) wordt gerealiseerd middels een uitgekiend watersysteem, de aanplant van ruim 110 hoogstam fruitbomen (30 oudhollandse rassen), met recht historisch erfgoed, een bewust maaibeleid en daardoor het creëren van een grote biodiversiteit. Ook het laarzenpad en het blotevoeten pad (banjeren door de natuur, vaak onder leiding van de landschapsarchitect) dragen hier aan bij.
Duurzaam wonen en leven (sociale duurzaamheid) wordt vormgegeven door de inzet van Buurt Bestuurt Geerpark. Een groep van 25 vrijwilligers zet zich in om de bewoners van Geerpark (uiteindelijk ruim 2000) met elkaar en met hun leefomgeving te verbinden. Zij organiseren evenementen, en betrekken bewoners actief bij het beheer van hun leefomgeving. Voorbeelden hiervan zijn de Plukbrigade (beheer fruitbomen) een Groene Wand en de ZAP-pers (zwerf afval pakkers). Om ook voor de toekomst de duurzaamheid te borgen vindt er onderwijs plaats aan basisschoolleerlingen van de Bosbessenschool in en over de natuur van het Geerpark. En last but not least dragen infopanelen bij aan het delen van kennis aan voorbijgangers
Voorgedragen door heemkundekring Onsenoort
Voor meer informatie klik hier
