WAT IS DE KADASTER ARCHIEFVIEWER?
door: Ad van Liempt
Bij de regionale historische centra BHIC (Den Bosch en Grave), Groningen (Groninger Archieven), Maastricht (RHCL) en Middelburg (Zeeuws Archief) is het programma “Kadaster Archiefviewer” beschikbaar. Welke archieven worden er mee ontsloten en wat kun je er mee doen?
Achtergrond.
Het zoeken in kadastrale archieven was niet eenvoudig. Wanneer het ging om de eigendomsregistratie in de kadastrale leggers liep dat via bewaarde gemeentelijke afschriften in het gemeentearchief of de originele exemplaren in de regionale archieven. Deze laatstgenoemde waren daar ook gescand beschikbaar via het programma ‘Digilegger’.
Kadastraal kaartmateriaal is een ander verhaal. Bij gemeenten werden schaduwexemplaren van de rijkskadasterkaarten voor allerlei doeleinden als werkexemplaren gebruikt. Die zijn niet overal bewaard gebleven. In de gemeenten waar ik onderzoek deed, was slechts fragmentarisch kadastraal kaartmateriaal bewaard. Waarom? Werden ze zo onoverzichtelijk door allerlei aantekeningen? Waren ze lastig op te bergen of had de dienst gemeentewerken een eigen werkarchief dat op zeker moment opgeschoond werd?
Bij het historische onderzoek voor mijn boek ‘Wonen in dammen en mijnen’ was kadastrale kaartinformatie op perceelniveau noodzakelijk. De enige plaats waar ik die toen kon vinden, was bij de dienst van het Kadaster zelf. Na een verzoek bij de Raad van Bestuur kreeg ik toestemming om in een van hun kantoren het gedigitaliseerde archief van hulpkaarten en veldwerken te doorzoeken.
Inmiddels hoef je voor historisch kadastraal onderzoek geen toestemming meer te vragen. Het kan snel en efficiënt via het programma ‘Kadaster Archiefviewer’, dat beschikbaar is bij de eerdergenoemde regionale historische centra.
De kadastrale informatie uit de Kadaster Archiefviewer mag alléén voor historische doeleinden worden gebruikt en gepubliceerd. Bij publicatie van persoonsgegevens dient rekening te worden gehouden met geldende privacy wetgeving.
Voor rechtszekerheidsdoeleinden in het rechtsverkeer dient u het onderzoek tegen betaling te laten verrichten door dé autoriteit op dit gebied: het Kadaster.
Wat is er in de Kadaster Archiefviewer te vinden?
Om te beginnen: wat niet? U treft er geen kadastrale overzichtskaarten in aan van (delen van) gemeenten. Deze vindt u digitaal via internet of fysiek bij de RHC’s of gemeentelijke archieven. Zo vindt u de eerste kadastrale overzichtskaarten uit 1832 (ofwel minuutplannen) via www.watwaswaar.nl. Latere overzichtskaarten, zoals de schattingskaarten (voor de grondbelasting) van circa 1885, vervallen bijbladen en vervolgminuutplans, zijn bij de RHC’s te vinden. Ook vindt u er geen alfabetische naamlijsten, oorspronkelijke en suppletoire aanwijzende tafels (OAT en SAT) van eigenaren. Voor OAT’s zie ook www.watwaswaar.nl .
Wat is er dan wel te vinden? Sinds de instelling van het Kadaster, in de Franse tijd, is er veel kadastraal materiaal gemaakt, gearchiveerd en ook weer verdwenen. De Kadaster Archiefviewer ontsluit daar een deel van. Het programma geeft een zoekmogelijkheid in een achttal onderdelen van de kadastrale archieven; zowel ruimtelijk als administratief van aard. Voor veel onderzoek kunt u daar prima mee vooruit. Het kaartmateriaal is per perceel of groep percelen getekend.
De acht onderdelen zijn: hulpkaart, veldwerk, dienstjaarveldwerk, projectveldwerk, lijst 78a, leggerartikel, register 71 en leggerrest. Ik zal daar hierna afzonderlijk op in gaan.
Naast het archiefmateriaal biedt de Kadaster Archiefviewer twee hulptools. Een om snel naar de toekomst en het verleden van een perceel te reizen: de filiatie. De andere is een zoekfunctie naar huidige kadastrale perceelsnummers via adresgegevens. Handig als je het kadastrale perceelnummer van een huis niet kent.
Als u de volledige tekst met de afbeeldingen wil lezen, kunt u deze hier downloaden Wat is de Kadaster Archiefviewer v.5.0
